Solarigrafia – jak zrobić zdjęcie puszką?

Mam dla Ciebie ciekawą propozycję na czas kwarantanny i nie tylko. Zapraszam do zanurzenia się w dziedzinę fotografii otworkowej, a konkretnie jej młodszej siostry. Czym jest solarigrafia i jak wykonać zdjęcie przy użyciu zwykłej puszki? Przygotowałam dla Ciebie instrukcję step by step!

Czym jest solarigrafia?

To metoda fotograficzna, której celem jest uchwycenie pozornej wędrówki słońca po niebie. Niby w tym stwierdzeniu zawarta jest cała informacja o technice, jednak zdaję sobie sprawę, że w przypadku fotografii lepiej pokazać, niż opowiedzieć. A zatem:

• 

• 

• 

Technika jest stosunkowo nowa. Trójka fotografów opracowała ją w ramach projektu Solaris. Pomysł utrwalania słonecznej autostrady na fotografii zrodził się w roku 2000, w wyniku współpracy Pawła Kuli, Sławomira Decyka i Diego Lopez-Calvina. Od tamtej pory, solarigrafia zyskała na popularności i dziś jej “aparaty” wykonywane i rozstawiane są na całym świecie.

Solarigrafia – jak to działa?

Kluczowe są trzy elementy – camera obscura, papier światłoczuły i… czas.

Pierwszy element, to praprapradziadek dzisiejszego aparatu. W dużym skrócie jest to ciemne pudło z otworkiem. Wpadające przez otwór światło pada na ściankę, tworząc odwrócony i pomniejszony obraz. Po więcej odsyłam na Wikipedię.

Drugim elementem jest światłoczuły papier, który ten obraz po prostu utrwala.

Trzecim jest czas. Wystarczy pozwolić procesowi powtarzać się każdego dnia przez tydzień/miesiąc/rok, aby zobaczyć, jak “porusza się” słońce.

Kiedy znamy już podstawowe założenia, pora odpowiedzieć na główne pytanie – jak się do tego zabrać?

Jak zrobić własny aparat do solarigrafii?

Jak w każdej instrukcji, zacznij od przygotowania potrzebnych rzeczy:

• puszka aluminiowa – tu może być inny szczelny pojemnik (do środka nie może dostać się niechciane światło, ani woda)
• cienka igła/szpilka
• nożyczki
• nieprzezroczysta taśma
• taśma izolacyjna
• sztywny blok, nada się też brystol najlepiej czarny! (dodatkowo chroni przed światłem)
• otwieracz do konserw
• papier ścierny drobnoziarnisty/pilniczek do paznokci

I ostatni, tajemniczy składnik…

• czarno-biały światłoczuły papier fotograficzny

Najbardziej problematyczny będzie papier, bo aktualnie masz w domu pewnie tylko zapas papieru toaletowego…

Solarigrafia – jaki papier?

Papier do solarigrafii to właściwie papier światłoczuły do fotografii czarno-białej, najlepiej w wersji matowej.

W procesie stosowany jest papier zwykle wykorzystywany w ciemniach, ale w związku, z tym że w solarigrafii nie używa się go zgodnie z zamysłem producenta, to sprawdzą się również arkusze po terminie przydatności. 

Na forach internetowych wśród polecanych producentów znajdziecie takie firmy jak Foma, Agfa, Kodak, Ilford.

Arkusze znaleźć możecie na CENEO wśród papierów fotograficznych w cenach od około 40 zł w zależności od wielkości papieru i liczby arkuszy. 

UWAGA! Nie pomyl go z papierem fotograficznym do drukarek!

Ja korzystam z papieru firmy Foma, który mogę szczerze polecić. Szukajcie charakterystycznych granatowych opakowań jak tutaj:

Jeśli zdecydujesz się na inną firmę – koniecznie daj znać, jak się sprawdza!

Masz już wszystkie potrzebne rzeczy? Zatem wracamy do instrukcji!

Jak zrobić aparat do solarigrafii?

Zacznij od korpusu twojego aparatu.

Warto zaznaczyć, że większość imprez obfituje w materiały potrzebne nam przy zabawie z solarigrafią. Pomyśl o tym, zanim zgnieciesz swoją puszkę po coli czy piwie i wyrzucisz do kosza 🙂 

Aparat – puszka

1. Puszkę pozbaw wieczka otwieraczem do konserw. Jeśli górny rant jest zbyt wysoki „otwórz” jej dolną część. W ostateczności użyj nożyczek.
2. Potem na bocznej ściance puszki, mniej więcej w połowie wysokości zrób igłą otwór. Powinien być mały – wystarczy nakłucie.
3. Przetrzyj otwór papierem ściernym z obu stron, aby usunąć nierówności. Uwaga na ostre krawędzie puszki przy wkładaniu dłoni!
4. Z zewnątrz zaklej tymczasowo otwór taśmą – uchroni to przed niekontrolowanym naświetleniem papieru i ułatwi zlokalizowanie frontu puszki.

• 

• 

• 

• 

• 

Obudowa aparatu – wieczko puszki

Solarigrafia malowana jest przez światło wpadające przez zrobiony przez nas otwór, więc konieczne jest zabezpieczenie wszelkich miejsc, którymi promienie słoneczne mogłyby dostać się do środka w sposób niekontrolowany. Ponadto wieczko ma chronić również wnętrze puszki przed wilgocią.

1. Na sztywnym kawałku papieru odrysuj podstawę puszki.
2. Następnie dorysuj drugie, większe koło i pomocnicze linie tak jak na zdjęciu.
3. Wytnij większy okrąg i zrób nacięcia wg narysowanych linii. Nie, nie musi być dokładnie 🙂
4. Zagnij powstałe paski do środka – pomogą one wieczku utrzymać się na miejscu.
5. Wieczko gotowe! Odłóż je na bok, przyda się za chwilę.

UWAGA! Jeśli puszka została otwarta od dołu, potrzebować będziesz dwóch wieczek. Trzeba zakryć zarówno obciętą część, jak i górny otwór, tak aby po zakończeniu prac była szczelna z każdej strony.

• 

• 

• 

• 

• 

Klisza – papier światłoczuły

Zanim weźmiesz się do dalszej pracy, chcę Cię uczulić na to, że papier w zgodzie ze swoją nazwą – reaguje ze światłem. Jeśli masz możliwość, przeprowadź poniższą instrukcję w ciemnym pomieszczeniu (całkiem dobrą ciemnią może być toaleta), przy czerwonym świetle. Może być to na przykład tylna lampka od roweru lub tak jak u mnie – czołówka. W ostateczności możesz to zrobić przy stłumionym świetle zwykłej żarówki.

1. Wyjmij jeden arkusz papieru światłoczułego z opakowania. Resztę dokładnie zawiń z powrotem.
2. Włóż papier do środka puszki, tak by światłoczułą stroną skierowany był w stronę otworu (zwykle jest to strona bardziej połyskliwa). Pamiętaj o tym, żeby nie zakryć otworu. Jeśli arkusz okaże się zbyt duży, dotnij go właściwego rozmiaru.
3. Jeśli arkusz jest mniejszy niż puszka, przyklej go wewnątrz taśmą, tak aby się nie przesuwał. 

• 

• 

• 

• 

Ostatni element naszego aparatu do solarigrafii jest gotowy. Zabierz się teraz za montaż!

Solarigrafia – montuj aparat!

Zabezpieczanie puszki również powinno odbyć się w zaciemnionej przestrzeni. Póki twój aparat nie jest szczelny, nie wystawiajgo na działanie światła.

1. Zamknij puszkę przy pomocy przygotowanego wcześniej wieczka.
2. Sklej wieczko z puszką tak, szczelnie jak to możliwe, najlepsza do tego jest taśma izolacyjna. Wieczko nie powinno przepuścić ani światła, ani wody.
3. Oklej puszkę taśmą lub pomaluj na jednolity kolor. Puszki, które nie wyróżniają się z otoczenia, trudniej znaleźć. Innymi słowy – trudniej o niepożądaną ingerencję w naszą pracę. Jeśli stawiacie puszkę na własnym oknie czy balkonie, jej wykończenie ma walory czysto estetyczne.

• 

• 

• 

• 

Brawo! Czas podłożyć gdzieś tak skonstruowany ładunek wybu… aparat.

Gdzie zainstalować aparat solarigraficzny?

Puszkę najlepiej zamontować w nasłonecznionym miejscu, tak aby przynajmniej przez część dnia promienie słoneczne padały bezpośrednio na otwór. Kierunek północny prawdopodobnie nie będzie dobrym pomysłem.

Ponadto, poza ścieżką słońca ciekawie będą wyglądać też dodatkowe elementy w kadrze – budynki, drzewa, balkony itp. To, co uchwycisz, zależy tylko od ciebie! 🙂 Znajdź kadr, który chcesz uwiecznić na swojej solarigrafii.

Przyklej „aparat” mocną taśmą lub klejem montażowym. Puszka musi mieć stabilną pozycję i nie może drgać na wietrze (pamiętaj również, aby nie uszkodzić powierzchni, do której ją przytwierdzasz).

Odklej taśmę zakrywającą otwór.

Czekaj…

Czekaj…

I jeszcze troszkę…

Ile czekać na solarigrafię?

Im dłużej zostawisz swój aparat na zewnątrz, tym więcej śladów wędrówki słońca zarejestrujesz. Puszki pozostawiane na pół roku czy rok mogą dać naprawdę imponujące efekty! Możesz też zdjąć puszkę szybciej np. po tygodniu – co bardzo polecam na początku swojej przygody z solarigrafią. Dzięki temu będziesz mógł sprawdzić, czy wszystko poszło po twojej myśli i szybciej też zaspokoisz swoją ciekawość 😀

Podsumowując – wszystko zależy od Twojej cierpliwości. 

Jak wywołać takie zdjęcie?
Co zrobić z taką puszką już po zebraniu?

O tym wszystkim w drugiej części artykułu.
Spokojnie – pojawi się szybciej niż za tydzień, więc czas na przygotowanie swojej puszki 🙂